به گزارش مجله خبری نگار/ایران: از ساقط کردن پهپاد جاسوسی گلوبال هاوک امریکا در آسمان ایران بر فراز خلیج فارس، تا رونمایی از شهر پهپادی زیرزمینی و به تازگی توقیف شناورهای جاسوسی امریکا در دریای سرخ از سوی ناوشکن جماران نیروی دریایی، همه رویدادها و فرایندها نشان از توسعه توان نظامی و دفاعی ارتش جمهوری اسلامی در سالهای اخیر دارد. یا به تعبیر دقیقتر دکتر سیدرضی عمادی، کارشناس معاونت سیاسی ارتش، نشان دهنده توان بازدارندگی نیروهای مسلح و ارتش جمهوری اسلامی ایران است؛ بازدارندگی به این معنا که هم اعتبار نظامی خود را به حدی رساندیم که برای دشمن قابل پذیرش است و هم نشان دادیم اراده بکارگیری قدرت نظامی را داریم. درباره دیگر زوایا و معنای گسترش توان نظامی ارتش و اساساً توان دفاعی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، با دکتر عمادی، دکترای روابط بینالملل، مدرس دانشگاه و کارشناس سازمان عقیدتی سیاسی ارتش گفتگو کردیم که میخوانید.
امروز توان نظامی ارتش جمهوری اسلامی ایران به جایی رسیده است که ناوگروه ۷۵ ارتش در اقیانوس اطلس و رزمایش نیروی دریایی روسیه حضور مییابد یا اینکه از شهر زیرزمینی پهپادی ارتش رونمایی میشود. معنای راهبردی این پیشرفتهای نظامی چیست؟
یکی از دستورکارهای مهم نیروهای مسلح ما تقویت قدرت بازدارندگی کشور است. بازدارندگی به این معنا است که هم اعتبار نظامی خود را به حدی برسانیم که قابل پذیرش برای دشمن باشد و هم اراده بکارگیری قدرت نظامی را داشته باشیم. در این تعریف، اهمیت تقویت بازدارندگی به عنوان یکی از راهبردهای اساسی نظامی جمهوری اسلامی ایران مشخص میشود. در همین راستا است که توسعه قابلیت نظامی در حوزههای مختلف از جمله در حوزه موشکی و پهپادی در دستور کار قرار گرفت. طی سالهای گذشته قدرت موشکی جمهوری اسلامی ایران برای همه کشورها اعم از دشمن و دوست ثابت شد. به خاطر همین بود که در مذاکرات هستهای یکی از مسائلی که از سوی دیگر طرفها مطرح شد، این بود که درباره قدرت موشکی جمهوری اسلامی ایران هم مذاکره کنیم که جمهوری اسلامی ایران این مسأله را نپذیرفت، زیرا به تعبیر رهبرمعظم انقلاب «انسان عاقل درباره مؤلفههای قدرت خود با دشمن مذاکره نمیکند.» در کنار قابلیت موشکی، بویژه در سالهای اخیر توسعه قدرت پهپادی جمهوری اسلامی ایران نیز در دستورکار قرار گرفت و وزارت دفاع، ارتش جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توسعه قابلیت پهپادی را به صورت جدی مورد توجه قرار دادند. ارتش هم در همین راستا حرکت کرد و رونمایی از شهر پهپادی ارتش که به تازگی صورت گرفت در همین راستا بود. این امر نشان میدهد که جمهوری اسلامی ایران در حوزه قدرت نظامی بویژه در دو بعد موشکی و پهپادی برنامههای جدی دارد که این امور نیز در راستای رویکرد کلان جمهوری اسلامی ایران مبنی بر تقویت قدرت بازدارندگی است.
چرا ارتش جمهوری اسلامی ایران در آبهای بینالمللی یا اقیانوسها حضور مییابد؟
به طور کلی جمهوری اسلامی ایران سعی میکند هم قدرت دریایی را ارتقا دهد و هم از قدرت دریایی برای اثبات کارآمدی نظامی خود و نیز حضور برای آبهای بینالمللی بهره بگیرد که این امر نیز در راستای دستورات رهبر معظم انقلاب اسلامی است. به همین خاطر است که میبینیم ناوگروه ۷۵ نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران مسیری طولانی را طی میکند و پس از حضور در اقیانوس اطلس و کانال مانش، در رزمایش نیروی دریایی روسیه شرکت میکند و سپس به آبهای سرزمینی جمهوری اسلامی ایران باز میگردد. این امر نشان میدهد که در کنار تقویت قابلیتهای نظامی، جمهوری اسلامی ایران از حضور نیرومند در آبهای بینالمللی هم بهره میگیرد تا هم قابلیت و پیشرفتهای نظامی خود را نشان دهد و هم به بازیگری در حوزه جهانی بویژه در حوزه دریایی تبدیل شود.
قبل از انقلاب استراتژیها یا طراحیهای نظامی ما از سوی امریکا صورت میگرفت. اما امروز پیشرفتهای ما از جمله در حوزه پهپادی، صرفاً با ابتکار نیروهای مسلح ما صورت میگیرد. بویژه در زمینه پهپاد که مشخص شد تا چه میزان در جنگهای امروزی تعیین کننده است، اما نیروهای مسلح ما براساس طراحیهای خود، از سالهای گذشته به این امر وقوف یافتند و به همین دلیل ما در حوزه پهپادی، تقریباً به روز هستیم. این تغییر و تحول، از طراحیهای پیش از انقلاب تا ابتکارهای داخلی امروز از سوی نیروهای مسلح خودمان، چگونه صورت گرفت؟
بیشترین حوزه تحریم در سالهای اخیر علیه جمهوری اسلامی ایران، تحریمهای نظامی بود. به عبارت دیگر در کنار بعد اقتصادی، در حوزه نظامی تحریمها علیه ما به گونهای بود که حتی از کشورهایی که به ما نزدیک هستند نیز حق خرید یا واردات سلاح را نداشتیم. فراموش نمیکنیم که در یک زمانی نتوانستیم سامانه دفاعی و پدافندی اس ۳۰۰ را وارد کنیم و این امر به معنای بیشترین فشارها و محرومیتهای تحریمی علیه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران بود. اما نیروهای مسلح ما ننشستند و منتظر نماندند تا بالأخره روزی فرابرسد که تحریمهای حوزه نظامی رفع شود، بلکه سعی کردند از این تحریمها به عنوان فرصت بهره بگیرند و به دانش بومی دست پیدا کنند و از طرق دانش بومی، قابلیتهای دفاعی خود را ارتقا دهند. مانند بحث هستهای که امروز نمیتوانند در این زمینه جمهوری اسلامی ایران را محدود یا متوقف کنند، زیرا جمهوری اسلامی ایران به «دانش هسته ای» دست پیدا کرده است. در حوزه نظامی هم شرایط به همین ترتیب است، یعنی در حوزه نظامی هم گرچه به ما سلاح نمیدهند، اما جمهوری اسلامی با استفاده از دانشمندان داخلی خود توانسته است قابلیت بومی خود را برای ساخت و نگهداری انواع سلاحها ارتقا دهد. این درحالی است که ما پیش از انقلاب، مانند شرایط امروزی عربستان سعودی صرفاً واردکننده سلاح بودیم. اما امروز جمهوری اسلامی ایران به این توانمندی رسیده است که به صورت بومی سلاح مورد نیاز خود را تولید میکند و در کنار این تولید، به صادر کننده سلاح هم بدل شده است.
در ماههای گذشته شاهد بودیم که کارخانه تولید پهپاد از سوی رئیس ستادکل نیروهای مسلح ما در تاجیکستان افتتاح شد. یا در مثالی دیگر، حتی اگر رسانههای غربی به دروغ هم این مسأله را مطرح کرده باشند، اما باز هم میبینیم که دشمنان ما بویژه ایالات متحده امریکا اعلام میکنند که جمهوری اسلامی ایران میخواهد به روسیه پهپاد بفروشد. به عبارت دیگر، حتی اگر این ادعا دروغ باشد، باز هم در دل خود این پیام را دارد که جمهوری اسلامی ایران توانسته به حدی از دانش نظامی دسترسی پیدا کند که توان صادرات آن سلاح را دارد، خواه مقصد این صادرات، کشورهای به نسبت کوچکتر در اطراف جمهوری اسلامی ایران باشد یا کشورهای دوردست. در هر صورت پیام این اتفاق یا این خبر این است که ایران به دانش بومی ساخت سلاح دست پیدا کرده و میتواند این را صادر کند.
شما از بازدارندگی نیروهای مسلح ما صحبت کردید. این بازدارندگی دارای چه اجزا یا ویژگیهایی است؟
درباره بحث استراتژی بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران سه نکته مطرح است، نکته اول، قدرت بازدارندگی است که بویژه در حوزه پهپاد و موشک پیگیری میشود، نکته دیگر درباره حضور در آبهای بینالمللی است که نشان دهنده حضور جهانی جمهوری اسلامی ایران است و نکته دیگر، بومی شدن ساخت سلاح است که در دستورکار قرار دارد. امروز در هر سه حوزه نیروهای مسلح ما موفق هستند و این چیزی است که دشمنان جمهوری اسلامی هم به آن اذعان میکنند. فراموش نکنیم وقتی شهر پهپادی ارتش رونمایی شد، رسانههای غربی و منطقهای چه واکنشی نشان دادند و دستاوردها و پیامهای آن را بویژه در این قالب مطرح کردند که تحریم مانع تقویت قابلیت و قدرت نظامی جمهوری اسلامی ایران نشده، بلکه جمهوری اسلامی ایران اتفاقاً از تحریم استفاده کرد تا هم دانش بومی خود را تقویت کرده و هم سلاحهای مدرن خود را توسعه بدهد.
امروز درباره ارتش از نیروهای چهارگانه یعنی زمینی، دریایی، هوایی و پدافند صحبت میکنیم. جایگاه ارتش در قالب کلیت توان دفاعی و رزمی جمهوری اسلامی ایران چیست؟
طبق عرف بینالملل، ارتش مهمترین نیروی نظامی هر کشوری محسوب میشود و در مقابل تهدیدهای خارجی، در درجه اول این مسئولیت برعهده ارتش کشورها است که از تمامیت ارضی دفاع کنند. در جمهوری اسلامی ایران نیز به همین صورت است، یعنی ارتش وظیفه تأمین و دفاع از تمامیت ارضی کشور را دارد و نیروهای چهارگانه ارتش این مسئولیت را برعهده دارند. با توجه به این مسئولیت خطیری که برعهده ارتش جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته، طبیعی است که توسعه قابلیتهای نظامی، هم در قالب توسعه سلاح و هم در قالب توسعه نیروی انسانی مورد توجه ارتش قرار بگیرد. امروز انصافاً ارتش در حوزه نظامی حرفهای زیادی برای گفتن دارد. ممکن است بخشی از این حرفها و قابلیتها به لحاظ امنیتی اعلام نشود، اما براساس آنچه اعلام میشود مشخص است که ارتش مسیر رو به رشدی را در حوزه سلاح و در حوزه نیروی انسانی طی میکند. زیرا نیروی انسانی بومی دارد این سلاح را میسازد.
به تازگی ناوشکن جماران در دریای سرخ شناور جاسوسی امریکایی را توقیف کرد. در دنیای امروز کمتر پیش میآید که نیروهای مسلح کشوری این جرأت را به خود بدهند که با شناورها یا تجهیزات امریکایی چنین برخوردی بکنند. این اقدام نیروی دریایی ارتش چه پیامی دارد؟
نیروهای مسلح ما اعم از ارتش و سپاه در سالهای اخیر نشان دادند که مقابل هر تهدیدی آماده دفاع هستند؛ بنابراین اینکه ناوشکن جماران ما با ناوهای امریکایی برخورد میکند، اصلاً پدیده عجیبی نیست. یادآوری کنم که پهپاد گلوبال هاوک، از نگاه امریکاییها یک پهپاد فوق افسانهای بود و ادعا میکردند که این پهپاد اصلاً قابل رهگیری نیست، اما نیروهای مسلح ما آن را ساقط کردند، چون به تمامیت ارضی و آسمان جمهوری اسلامی ایران تعرض کرده بود. این رویداد را به حوزههای دیگر تعمیم بدهید. در این صورت میتوان گفت در هر حوزهای که دشمن بخواهد تعرض کند، نیروهای مسلح ما اعم از دریایی، هوایی، پدافند و زمینی واکنش نشان خواهند داد و با آن مقابله خواهند کرد، فرق نمیکند دشمن امریکایی باشد یا اسرائیلی. در سالهای اخیر همواره نشان دادیم که نیروهای مسلح ما هیچ هراسی از نام دشمن ندارند.
نمونهاش ساقط کردن پهپاد امریکایی فوق مدرن گلوبال هاوک، آن هم در زمان دولت ترامپ که ارادهای برای جنگ را نشان میداد. این اتفاق بزرگی بود. زیرا دولت امریکا در زمان ترامپ، تحت فشار لابی صهیونیستی و سعودی، تمایلاتی برای جنگ با جمهوری اسلامی ایران نشان میداد، اما ما ترسی نداشتیم و بدون هراس این پهپاد متجاوز را ساقط کردیم. امروز که فضا آرامتر به نظر میرسد، باز هم نیروهای مسلح ما در مقابل تهدیدها با قدرت بیشتری مقابله میکنند و آنچه روی داد، یک پیام برای امریکاییها است. به نظر میرسد آنان هم تحرکات گذشته را ندارند، زیرا اراده بازدارندگی را در نیروهای مسلح ما دیده و تجربه کردهاند.
یورو نیوز فارسی در گزارشی نوشت که طرح جدید پنتاگون برای توسعه یک شبکه پهپادی و تلفیق آن با هوش مصنوعی به منظور گشتزنی و نظارت بیشتر بر خلیج فارس لو رفته است. به گزارش این رسانه اتحادیه اروپا به نقل فرانسپرس، برنامه توسعه قابلیتهای نظارتی در خلیج فارس توسط پهپادهای هوایی، سطحی و زیرآبی پنتاگون درپی توقیف اخیر قایقهای بدون سرنشین نیروی دریایی امریکا از سوی نظامیان ایران فاش شده است. به موجب این طرح که از یک سال پیش استارت خورده، تاکنون چندین نوع پهپاد دریایی سطحی یا «یواسوی» در آبهای اطراف شبه جزیره عربستان و خلیج فارس رها شدهاند تا از طریق آنها دادهها و تصاویری از شرایط منطقه جمعآوری و برای تجزیه و تحلیل به مراکز مختلف ارسال شوند. یورو نیوز فارسی نوشت: جزئیات این برنامه که قرار بود به صورت محرمانه عملیاتی شود طی دو حادثه در اواخر اوت و اول سپتامبر و در پی توقیف سه فروند پهپاد دریایی اکتشافی نیروی دریایی امریکا به طول هفت متر توسط کشتی و ناوشکنهای سپاه و نیروهای دریایی ایران افشا شد.